بررسی اثرات دگرآسیبی سورگوم (sorghum bicolor l.) بر روی تغییر برخی صفات فیزیولوژیکی تاج خروس (amaranthus retroflexus l.)

کنترل علف های هرز یکی از جنبه های مهم تولید در هر نظام کشاورزی است. علف های هرز به دلیل کاهش کیفیت و کمیت محصول و هم چنین رقابت با گیاهان زراعی بر سر منابع مختلف، می توانند مشکل ساز باشند. مطالعه روی دگرآسیبی می تواند این مشکل را تا حدودی حل کند و ترکیبات دگرآسیب به عنوان مدلی از تولید علف کش های طبیعی مورد استفاده قرار گیرند. سورگوم از جمله گیاهانی است که به دلیل داشتن ترکیب بازدارنده سورگولئون و نیز برخی اسید های فنلی دارای اثرات دگر آسیبی می باشد و تاج خروس یکی از علف های هرز غالب دولپه ای در سطح جهان محسوب می شود که قدرت رقابتی زیادی از خود بروز می دهد. در این پژوهش گیاه سورگوم در زمین کشت داده شد و سپس در سه مرحله رشدی مختلف (2 برگی، 4 برگی و مرحله پر شدن دانه) برداشت شد. بذر گیاه تاج خروس در محیط ms 2/1 حاوی غلظت های 5، 10 و 15 درصد عصاره آبی اندام هوایی و ریشه سورگوم کشت داده شد. همجنین به منظور بررسی اینکه چه ترکیبی بیشترین اثر دگر آسیبی را بر روی تاج خروس دارد، بذر های این علف هرز در محیط ms 2/1 حاوی غلظت های 5/0 و 2 میلی مولار اسیدهای فنلی سیرینژیک اسید، p- کوماریک اسید، m- کوماریک اسید، p- هیدروکسی بنزوئیک اسید، وانیلیک اسید و فرولیک اسید نیز کشت داده شدند. اثر دگرآسیبی عصاره های گیاه سورگوم و نیز اسید های فنلی ذکر شده بر پارامتر های رشدی، میزان رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای پرولین، گلیسین بتائین، قندهای احیا کننده، پلی ساکارید ها، پراکسیداسیون لیپید های غشا و محتوای h2o2 مورد بررسی قرار گرفت. محتوای پروتئین و فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز، سوپر اکسید دیسموتاز و پلی فنل اکسیداز گیاهچه های تاج خروس به صورت کمی و کیفی نیز بررسی شدند. نتایج این پژوهش نشان داد عصاره های آبی سورگوم در غلظت های 10 و 15 درصد و نیز برخی اسید های فنلی مانند فرولیک اسید و پاراکوماریک اسید باعث کاهش پارامتر های رشد و رنگیزه های فتوسنتزی تاج خروس شدند. میزان پرولین و گلیسین بتائین و نیز فعالیت آنزیم-های پاد اکسایشی در اغلب این تیمار ها افزایش یافت. نتایج حاکی از آن بود که عصاره آبی گیاه سورگوم 4 برگی (مرحله 2) اثر دگرآسیبی چندانی بر روی گیاه تاج خروس نداشت، در حالی که عصاره آبی گیاهچه 2 برگی سورگوم بیشترین اثر مهار کنندگی را بر روی رشد گیاهچه های تاج خروس داشت و می توان از آن برای تهیه علف کش طبیعی استفاده کرد.